Informacje dla recenzentów
Zamieszczona tu treść zawiera ogólne wytyczne dotyczące recenzowania manuskryptów składanych do The Polish Journal of Aviation Medicine, Bioengineering and Psychology (PJAMBP). W razie jakichkolwiek pytań prosimy o kontakt z Sekretarzem Redakcji (który wysłał do Państwa prośbę o recenzję pjambp@wiml.waw.pl) lub Redaktorem Naczelnym (editorpjambp@wiml.waw.pl).
Kryteria wyboru recenzenta Korzyści dla recenzentów
Zaproszenie do recenzji Standardy recenzji manuskryptów Zasady korzystania z AI
Rejestracja recenzenta Raporty z wykonanej recenzji
Potencjalne konflikty interesów Przesłanie recenzji do Redakcji czasopisma
Deklaracja poufności Dokumenty do pobrania
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Recenzent powinien spełniać następujące kryteria:
- nie ma konfliktu interesów z żadnym z autorów ocenianego manuskryptu (przypadki, w których występuje konflikt opisano TUTAJ);
- ma stopień naukowy dr/dr hab. lub tytuł naukowy i udokumentowany dorobek publikacyjny w dziedzinie zgłoszonej pracy (Scopus, ORCID);
- ma afiliację uznanej jednostki naukowej (akademickiej, instytut badawczego, itp.).
Manuskrypty składane do PJAMBP są recenzowane przez co najmniej dwóch ekspertów, którymi mogą być recenzenci zaproponowani przez autora(ów) manuskryptu lub recenzenci wytypowani przez redaktora / redaktora tematycznego. Zadaniem recenzenta jest ocena manuskryptu (wartość naukowa) i przedstawienie pisemnej rekomendacji dla redaktora (raport z wykonanej recenzji), ze wskazaniem, czy manuskrypt powinien zostać zaakceptowany do publikacji, wymaga poprawy lub powinien zostać odrzucony z procesu recenzyjnego.
W zaproszeniu do wykonania recenzji ekspert proszony jest o:
- przyjęcie lub odrzucenie zaproszenia (na podstawie tytułu, danych o autorze/autorach i streszczenia manuskryptu, które dostępne po zalogowaniu się na konto recenzenta) tak szybko, jak to możliwe;
- zaproponowanie alternatywnych recenzentów, jeśli zaproszenie zostaje odrzucone;
- powiadomienie Redakcji o potrzebie przedłużenia terminu sporządzenia raportu z wykonanej recenzji.
W zaproszeniu do wykonania recenzji recenzent otrzyma link, za pomocą którego możliwa jest rejestracja nowego recenzenta w systemie redakcyjnym JournalsTube. Akceptując to zaproszenie należy kliknąć na link znajdujący się w e-mailu, a następnie wypełnić wyświetlony na stronie formularz rejestracyjny. Zarówno zakładanie konta recenzenta, jak i korzystanie z tego konta zostało szczegółowo opisane w Instrukcji obsługi systemu redakcyjnego JournalsTube dla recenzenta (PDF), dostępnej również w sekcji Dokumenty do pobrania.
Potencjalne konflikty interesów
Recenzent powinien ujawnić potencjalny konflikt interesów jeżeli:
- ma bliskie relacje osobiste, rywalizuje lub odczuwa niechęć do któregokolwiek z autorów, co może być postrzegane jako stronniczość,
- ma polityczne, osobiste, religijne, ideologiczne, akademickie, intelektualne, handlowe lub jakiekolwiek inne konflikty interesów z którymkolwiek z autorów,
- jest współautorem, współpracownikiem, posiadaczem wspólnego grantu lub miał jakiekolwiek inne powiązania naukowo-finansowe z którymkolwiek z autorów w ciągu ostatnich dwóch lat poprzedzających rok zgłoszenia manuskryptu.
Za konflikt interesów nie uznaje się recenzji manuskryptu wykonanej przez recenzenta, który był wcześniej jego recenzentem w innym czasopiśmie. W takim przypadku recenzent powinien poinformować Redakcję, czy manuskrypt został poprawiony w stosunku do poprzedniej wersji.
Zgłoszenia potencjalnych konfliktów interesów należy przesyłać za pośrednictwem korespondencji e-maili do Redakcji czasopisma (w odpowiedzi na otrzymane zaproszenie do wykonania recenzji lub bezpośrednio na adres pjambp@wiml.waw.pl).
[Powrót do początku]
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Do czasu opublikowania artykułu recenzenci powinni traktować treść manuskryptu, łącznie z abstraktem jako poufną. Recenzenci powinni również nie ujawniać swojej tożsamości autorom, ani w komentarzach, ani w metadanych raportów przesłanych w formacie Microsoft Word lub PDF.
Recenzowanie manuskryptów zgłaszanych do PJAMBP przynosi recenzentom następujące korzyści:
- możliwość zarejestrowania aktywności recenzenckiej (ukończonych recenzji) na platformie Web of Science (https://access.clarivate.com/register?app=wos) oraz demonstrację swoich zasługi dla społeczności naukowej na profilu ORCID (po połączeniu tego profilu z kontem Web of Science),
- możliwość przyjęcia w poczet członków Rady Redakcyjnej (za zgodą Redaktora Naczelnego, na podstawie aktywności publikacyjnej oraz recenzyjnej na rzecz czasopisma),
- możliwość otrzymania spersonalizowanego certyfikatu recenzenta,
- zamieszczenie na stronie czasopisma podziękowania. Na koniec każdego roku czasopismo publikuje listę recenzentów współpracujących z Redakcją (tytuł/stopień naukowy, imię i nazwisko oraz afiliacja). Nazwiska recenzentów poszczególnych artykułów nie są ujawniane.
[Powrót do początku]
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Standardy recenzji manuskryptów
Od każdego recenzenta oczekuje się dokonania oceny manuskryptu w sposób terminowy i zgodny z wytycznymi zamieszczonymi na tej stronie oraz w Ethical Guidelines For Peer Reviewers autorstwa Committee on Publication Ethics (COPE): https://publicationethics.org/files/cope-ethical-guidelines-peer-reviewers-v2_0.pdf
Wszystkie manuskrypty przechodzą proces recenzji (single-blind peer review, w której autor nie zna tożsamości recenzentów; patrz: Procedura recenzowania). Artykuły publikowane są w otwartym dostępie na licencji CC BY 3.0 Polska. Od autorów nie wymaga się opłat (Article Processing Charges; APCs) na żadnym etapie prac redakcyjnych, recenzyjnych i publikacyjnych (brak opłat za złożenie maszynopisu, publikację i innych związanych z procedowaniem manuskryptu). Czasopismo przyjmuje manuskrypty napisane w języku polskim lub angielskim.
W przypadku, gdy jedna recenzja jest negatywna, praca kierowana jest do oceny do trzeciego recenzenta. Autor/autorzy otrzymuje recenzje do wglądu (nie zna tożsamości recenzentów) i jest zobowiązany do ustosunkowania się do uwag przedstawionych w recenzji.
Zawartość raportu z recenzji jest oceniana przez Redaktora Naczelnego lub Redaktora tematycznego. W ocenie uwzględniana jest wartość naukowa, jak również ogólna przydatność uwag do poprawy manuskryptu. Wynik tej oceny może być wykorzystany również przy ewentualnym awansie recenzenta na członka Rady Redakcyjnej czasopisma.
Ostateczną decyzję o przyjęciu manuskryptu do publikacji podejmuje Redaktor Naczelny PJAMBP. Decyzja ta podejmowana jest każdorazowo po zapoznaniu się z treścią recenzji manuskryptu oraz w oparciu o przyjęte zasady etyki wydawniczej oraz regulacji prawnych, w tym dotyczących ochrony praw autorskich.
[Powrót do początku]
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Zasady korzystania z technologii sztucznej inteligencji (AI)
Czasopismo dokłada wszelkich starań, aby zapewnić najwyższe standardy etyczne i jakościowe w procesie recenzji naukowej. W związku z rosnącą dostępnością narzędzi opartych na sztucznej inteligencji (AI), w tym modeli językowych (np. ChatGPT, Gemini), przypominamy o poniższych zasadach dotyczących ich wykorzystywania przez recenzentów:
Poufność recenzji. Proces recenzji naukowej jest poufny. Treść manuskryptu, jak również związane z nim dane, rysunki czy informacje dodatkowe, nie mogą być udostępniane podmiotom trzecim — w tym narzędziom AI działającym w chmurze, które przetwarzają dane na serwerach zewnętrznych. Zabronione jest wprowadzanie treści recenzowanych manuskryptów do publicznych systemów AI (np. ChatGPT, Claude, Copilot), nawet w celach „pomocniczych” lub w ramach generowania sugestii redakcyjnych.
Niedopuszczalne delegowanie recenzji. Zadanie przygotowania recenzji powinno być wykonane osobiście przez zaproszonego recenzenta. Wykorzystywanie AI do automatycznego generowania części lub całości recenzji, bez jasnej kontroli i wkładu merytorycznego recenzenta, jest nieakceptowalne i narusza zasady etyki recenzji.
Użycie AI wyłącznie pomocnicze i lokalne. Dopuszczalne jest korzystanie z narzędzi opartych na AI w sposób wspomagający, np. do poprawy języka własnego komentarza, streszczenia informacji lub przygotowania zwięzłych notatek, pod warunkiem, że jednocześnie:
- nie dochodzi do ujawnienia poufnych treści manuskryptu,
- AI nie zastępuje oceny merytorycznej recenzenta,
- Narzędzie AI działa lokalnie (na komputerze osobistym lub serwerze wewnętrznym instytucji, w której pracuje recenzent) lub w inny sposób zapewniający pełne bezpieczeństwo danych.
Odpowiedzialność i integralność. Recenzent ponosi pełną odpowiedzialność za treść recenzji, niezależnie od tego, czy korzystał z narzędzi wspomagających. Zalecamy, by wszelkie komentarze przygotowane z pomocą AI zostały przez recenzenta dokładnie sprawdzone pod kątem zgodności z treścią pracy i zasadami naukowymi.
W razie wątpliwości – kontakt z redakcją. Jeśli recenzent ma wątpliwości co do zasadności użycia konkretnego narzędzia AI w trakcie przygotowywania recenzji, powinien skontaktować się z redakcją czasopisma przed podjęciem jakichkolwiek działań.
[Powrót do początku]
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Recenzenci proszeni są o rzetelną ocenę nadesłanych prac w formie raportu przy użyciu Kwestionariusza recenzji (format edytowalny DOC w języku polskim / angielskim), który po wypełnieniu należy przesłać do Redakcji za pośrednictwem platformy redaktorskiej czasopisma (plik należy załączyć do formularza dostępnego na koncie recenzenta – zalecany format dokumentu PDF). Jednocześnie należy upewnić się, że treść zawarta w pliku, jak i jego nazwa oraz metadane nie zawierają danych identyfikujących recenzenta.
Recenzentom, którzy zdecydują się wykorzystać własny format raportu, zaleca się przygotowanie raportu z uwagami dla autora(ów) z użyciem dowolnego programu do edycji tekstu, zapisanie raportu na dysku komputera, a następnie przekopiowanie jego treści do właściwego pola tekstowego w systemie redakcyjnym JournalsTube.
UWAGA: Ponieważ tekst jest wprowadzany do pól tekstowych, można stosować tylko wielkie i małe litery oraz spacje; żadne inne formatowanie (np. pogrubienie, podkreślenie lub kolor) nie pojawi się w polu tekstowym. Jeżeli tekst recenzji zawiera symbole, tabele lub rysunki zalecamy przesłanie recenzji w formie pliku, który zostanie przekazany autorowi/autorom manuskryptu.
Raport z recenzji powinien zwykle składać się z trzech części:
- Podsumowanie: krótkie streszczenie wskazujące na zrozumienie przez recenzenta tego, co zrobili autorzy (cel pracy, testowanych hipotez, jej główne wyniki i mocne strony, a także podkreślenie słabych stron, błędów metodologicznych, itp.). Główne wrażenia na temat manuskryptu, w tym czy jest on nowatorski i interesujący, czy ma wystarczający wpływ na rozwój nauki i co wnosi do istniejącej wiedzy.
- Uwagi ogólne: Wskazanie głównych problemów i zalecenie poprawy manuskryptu jako całości lub dla głównych jego rozdziałów (Wprowadzenie, Metody, Wyniki, Dyskusja, itp.). Jeśli zalecane są poprawki, należy jasno określić, jakie działania autor/autorzy powinien podjąć.
- Uwagi szczegółowe: Wskaż konkretne błędy lub problemy, takie jak niezrozumiałe stwierdzenia oraz nieistotny, błędny lub zbędny materiał. Uwagi szczegółowe powinny odnosić się do numerów stron, akapitów, tabel lub rysunków. Uwagi te powinny dotyczyć treści naukowej, a nie na spraw związanych z gramatyką, formatowaniem tekstu czy językiem angielskim. Nieprawidłowości te zostaną wyeliminowane przez Redakcję czasopisma.
W przygotowanym Kwestionariuszu recenzji cześć II oraz III zostały połączone i tworzą listę kilkunastu pytań.
W raporcie należy podać jednoznaczny wniosek, czy manuskrypt powinien zostać opublikowany. Istnieją cztery możliwe rodzaje decyzji, o następujących konotacjach:
- PRZYJĘCIE W AKTUALNY STANIE (ACCEPT AS IS) – publikacja bez żadnych zmian w treści;
- AKCEPTACJA PO NIEWIELKICH POPRAWKACH (REVISION – MINOR) – praca wymaga jedynie niewielkich zmian, które mogą być ocenione przez recenzenta lub przez osobę nie będącą ekspertem (bez ponownej recenzji) np. przez redaktora. Oczekuje się akceptacji manuskryptu;
- AKCEPTACJA PO WIĘKSZYCH POPRAWKACH (REVISION – MAJOR) – praca nie jest możliwa do zaakceptowania w obecnej formie; wymaga istotnych zmian w treści naukowej i powinna zostać poddana ponownej recenzji. Nie ma gwarancji, że poprawiona praca zostanie przyjęta do publikacji);
- ODRZUCENIE PRACY (REJECTION) – praca jest nieodpowiednia dla danego czasopisma lub nie spełnia kryteriów oryginalności, nie ma rzetelnej metodologii lub ma liczne błędy w zakresie koncepcji, analizy, itp. które uniemożliwiają publikację manuskryptu nawet po znaczących zmianach w jego treści).
Redakcja zwraca się z prośbą, aby nie umieszczać ogólnych zaleceń w uwagach do autorów w formie „Ta praca nadaje się do publikacji”, „Ta praca jest nie do przyjęcia” lub „Ta praca nie powinna być opublikowana”, itp.). Zalecenie tego typu powinny być zamieszczone w uwagach do Redakcji, które nie są dostępne dla autora/autorów ocenianego manuskryptu. Recenzenci często w swojej ocenie manuskryptu nie zgadzają się ze sobą, dlatego zadaniem redaktora jest sformułowanie ogólnej rekomendacji dotyczącej publikacji ocenianej pracy.
Zamieszczone w raporcie uwagi powinny być na tyle szczegółowe, aby autorzy mogli prawidłowo zrozumieć i odnieść się do poruszonych przez recenzenta kwestii. W przypadku decyzji wskazującej na odrzucenie manuskryptu z procedury recenzji, recenzenci proszeni są również o formułowanie zaleceń dla autorów (o ile jest to możliwe). Prosimy o zachowanie neutralnego tonu i skupienie się na dostarczeniu konstruktywnej krytyki, która pomoże autorom poprawić ich pracę. Komentarze obraźliwe nie są akceptowane.
Recenzentowi nie wolno sugerować cytowania własnej publikacji, publikacji bliskich mu współpracowników, jeśli nie ma to wyraźnego związku i nie wpływa na poprawę jakości recenzowanej pracy. Recenzenci powinni również zwrócić uwagę czy w ocenianym manuskrypcie nie występuje nadmierne cytowanie wcześniejszych publikacji autora/autorów (self-citations), pracy innego autora (honorary citations) lub artykułów z czasopisma, w którym manuskrypt został złożony, jako sposobu na zwiększenie cytowań autorów/czasopisma.
W przypadku zagadnień, w ocenie których recenzent nie czuje się być ekspertem np. konkretna metodologia zastosowana w badaniach lub analiza statystyczna wyników wykraczają poza wiedzę recenzenta, prosimy o poinformowanie o tym Redakcję czasopisma.
Autor(rzy) prac zgłaszanych do czasopisma nie powinni mieć wiedzy o osobie, która wykonała recenzję ich manuskryptu. W związku z tym prosimy w raporcie z wykonanej recenzji nie stosować druku wskazującego miejsce zatrudnienia, nie używać sformułowań „W mojej pracy (Kowalski, 2020)” lub „Tutaj, w Akademii …., mamy ….”.
Opis postępowania podczas składania recenzji do Redakcji czasopisma znajduje się w kolejnym rozdziale Przesłanie recenzji do Redakcji czasopisma.
[Powrót do początku]
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Przesłanie recenzji do Redakcji czasopisma
Redakcja stosuje podstawowe wytyczne procesu redakcyjnego i wydawniczego z użyciem systemu redakcyjnego JournalsTube. Redakcja zastrzega sobie prawo do przeprowadzenia niektórych etapów oraz do komunikacji z recenzentami za pośrednictwem poczty e-mail.
W celu przesłania raportu z wykonanej recenzji należy zalogować się do konta recenzenta w systemie edytorsko-redakcyjnym JournalsTube: https://platform.4medicine.pl/index.php/manuscripts/set-journal-id/journal_id/2
Opis postępowania podczas wprowadzania i przesyłania recenzji z wykorzystaniem systemu JournalsTube zamieszczono w Instrukcji obsługi systemu JournalsTube dla recenzenta (PDF).
- Formularz recenzji manuskryptu (w formacie DOCX w języku polskim / in English)
- System redakcyjny JournalsTube - Instrukcja dla recenzenta (w formacie PDF w języku polskim / in English)