2012, Volume 18, Issue 2

Analiza porównawcza agresywności u pilotów i kierowców

Ryszard Makarowski¹
-------------------------------------------------------------------------------------------------
¹Instytut Psychologii, Uniwersytet Gdański


Autor korenspondencyjny: Ryszard Makarowski; Instytut Psychologii, Uniwersytet Gdański; email: makarowski[at]univ.gda.pl

Streszczenie

Agresja to proces, a agresywność to cecha. Oba te zjawiska występują powszechnie, w tym również i w lotnictwie. W badaniach uczestniczyło 98 pilotów szybowcowych, 90 pilotów samolotów turystycznych posiadających licencję PPL, 66 pilotów samolotowych zawodowych posiadających licencję ATPLA, oraz 58 wojskowych pilotów latających na śmigłowcach. Grupą porównawczą było 299 kierowców amatorów i kierowców zawodowych. Do zbadania agresji został wykorzystany Kwestionariusz Agresji A. Bussa i M. Perrygo. Badano również temperament za pomocą Kwestionariusza Temperamentu PTS J. Strelau, B. Zawadzkiego oraz ryzyko przy użyciu Kwestionariusza SIRI T. Zaleśliewicza, i Skali Akceptacji Ryzyka R. Makarowskiego. W celu ustalenia różnic pomiędzy agresywnością u pilotów i kierowców przeprowadzono jednoczynnikową analizę wariancji z testem Scheffego. Ponadto badano założony model teoretyczny łączący agresywność, temperament i ryzyko, za pomocą analizy ścieżek przy użyciu AMOS 19. Wnioski. Najniższy średni poziom gniewu wystąpił u pilotów zawodowych, posiadających licencje pilota liniowego, zaś największy charakteryzował kierowców, którzy wykonują zawód przedstawiciela handlowego. Najwyższy poziom agresji fizycznej stwierdzono u zawodowych żołnierzy, którzy są pilotami śmigłowców, zaś najniższy wystąpił u kierowców zajmujących się zawodowo przewozem osób. U pilotów samolotów liniowych stwierdzono najniższy poziom agresji słownej, a poziom najwyższy wystąpił u kierowców samochodów ciężarowych. Założony model teoretyczny łączący agresywność, temperament i ryzyko został sfalsyfikowany.

Słowa kluczowe

agresja, agresywność, pilot, osobowość, temperament, ryzyko, aggression, aggressiveness, pilot, personality, temperament, risk