2012, Volume 18, Issue 2

Siła podobieństwa w ruchach oczu wykonywanych podczas oglądania i wyobrażania sobie obiektów – czynniki modyfikujące

Bibianna Bałaj¹, Piotr Francuz¹
-------------------------------------------------------------------------------------------------
¹Katedra Psychologii Eksperymentalnej, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II


Autor korenspondencyjny: Bibianna Bałaj; Katedra Psychologii Eksperymentalnej, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II; email: bibiannabalaj[at]kul.pl

Full text

Streszczenie

Podczas wyobrażania sobie obiektów osoby spontanicznie poruszają oczami. Ruchy oczu wykonywane podczas wizualizacji obiektów wykazują podobieństwo do ruchów oczu podczas ich oglądania. Wykazano również funkcjonalność ruchów oczu występujących podczas wyobrażania obiektów. Celem badania była weryfikacja hipotez dotyczących podobieństwa między ruchami oczu podczas widzenia i wyobrażania różnych rodzajów obiektów, a także identyfikacja czynników modyfikujących siłę tego podobieństwa. W badaniu wzięło udział 50 osób. Do pomiaru ruchów oczu zastosowano okulograf SMI iView X Hi Speed. Do prezentacji bodźców i pomiaru reakcji zastosowano aplikację napisaną w programie e-Prime. Stwierdzono większe podobieństwo między całkowitymi czasami fiksacji wzroku podczas widzenia i wyobrażania sobie obiektów prostych (r = 0,47, p = 0,001) w porównaniu do złożonych (r = 0,4, p = 0,001; istotność różnicy między korelacjami: p < 0,05; moc testu istotności różnic między korelacjami: z Fishera = 0,57). Po dłuższym odroczeniu (20s) zaobserwowano większe podobieństwo między całkowitymi czasami fiksacji wzroku w odpowiadających sobie regionach zainteresowania podczas widzenia i wyobrażania sobie obiektów (r = 0,48, p = 0,001) w porównaniu do krótszego(5s) czasu odroczenia (r = 0,39, p = 0,001; istotność różnicy między korelacjami: p < 0,05; z Fishera = 0,8). Ponadto stwierdzono brak wpływu znajomości obiektu i odangażowania uwagi podczas odroczenia między widzeniem a wyobrażaniem obiektu na wielkość podobieństwa między fiksacjami wzroku podczas jego widzenia i wyobrażania. Przeprowadzone badanie wykazało, że podobieństwo pomiędzy widzeniem a wyobrażaniem występowało dla obiektów znanych i nieznanych, prostych i złożonych. Utrzymywało się również w sytuacji wystąpienia innej aktywności wzrokowej, która następowała w przerwie między widzeniem a wyobrażaniem obiektu. Złożoność obiektu i długość odroczenia modyfikują siłę podobieństwa percepcja-wyobraźnia w czasach fiksacji wzroku w odpowiadających sobie regionach zainteresowania.

Słowa kluczowe

ruchy oczu, podobieństwo percepcji i wyobraźni, złożoność obiektów, skaning umysłowy, eye movements, vision and imagery similarity, objects complexity, mental scanning